توسط : تورنتو – «کِیتی هولان» ۳۷ ساله، یکی از زنانی است که هرگز سیگار نکشیده اما به سرطان ریه مبتلا شده است.
او ابتدا فکر می‌کرد دچار آسم شده است. سرفه‌هایش که حدود یک ماه و نیم قبل آغاز شده بود، روزبه‌روز بدتر می‌شد. پزشکش برای او اسپری تجویز کرد، اما بی‌فایده بود.
«دیگر نمی‌توانستم در محل کار صحبت کنم. شب‌ها از شدت سرفه و لرزش بدنم درد داشتم.» هولان می‌گوید.
با انجام عکسبرداری از قفسه سینه، توده‌ای در ریه‌اش دیده شد. پزشکان ابتدا احتمال لخته خون دادند، اما بعد از آزمایش‌های بیشتر، به او گفتند که سرطان ریه در مرحله چهارم دارد.
«آن لحظه یکی از ویران‌کننده‌ترین لحظات زندگی‌ام بود. احساس می‌کردم حکم مرگم صادر شده است.»
هولان فعال، سالم و غیرسیگاری بود. همین موضوع تشخیص سرطان ریه را برایش شوک‌آورتر کرد. او اواخر سال ۲۰۲۰ در تورنتو تشخیص گرفت و حالا در ویکتوریا زندگی می‌کند و همچنان تحت درمان است.
رشد سرطان ریه در غیرسیگاری‌ها
به گفته انجمن سرطان کانادا، حدود یک‌چهارم موارد سرطان ریه در کشور مربوط به غیرسیگاری‌هاست و سهم زنان در این میان بیشتر از مردان است. علت این تفاوت هنوز مشخص نیست.
جسیکا موفات، معاون «بنیاد سلامت ریه»، می‌گوید: «یکی از فرضیه‌ها این است که استروژن شاید در رشد تومورها نقش داشته باشد، اما در حال حاضر فقط فرضیه است.»
عوامل خطرساز
-
رادون: گاز رادیواکتیو بی‌رنگی که از تجزیه اورانیوم در خاک و سنگ‌ها ایجاد می‌شود. طبق اعلام وزارت بهداشت کانادا، رادون عامل اصلی سرطان ریه در غیرسیگاری‌هاست و در همه خانه‌ها تا حدی وجود دارد.
-
دود دست‌دوم سیگار
-
آزبست
-
آلودگی هوا (ذرات ریز معلق)
موفات می‌گوید آتش‌سوزی‌های گسترده جنگلی و دود ناشی از آن نیز نگرانی بزرگی است و پژوهشگران در حال بررسی ارتباط آن با سرطان ریه هستند.
دکتر «روزالین جوئرگنز»، متخصص سرطان‌شناسی در دانشگاه مک‌مستر و رئیس «انجمن سرطان ریه کانادا»، تأکید می‌کند که زندگی در مناطق با آلودگی بالا خطر ابتلا را افزایش می‌دهد. او می‌گوید در ۲۰ سال گذشته موارد بیشتری از بیماران غیرسیگاری دیده است، به‌ویژه زنان.
«بسیاری از بیماران غیرسیگاری وقتی به ما می‌رسند، سرطانشان در مراحل پیشرفته است. آگاهی عمومی از اینکه سرطان ریه یک مسئله مهم برای زنان است، بسیار پایین است.»
مشکل غربالگری
برنامه‌های غربالگری سازمان‌یافته سرطان ریه از سال ۲۰۲۲ در بریتیش کلمبیا، انتاریو و نوا اسکوشیا آغاز شده‌اند، اما فقط سیگاری‌ها را هدف قرار می‌دهند. در نتیجه غیرسیگاری‌ها از تشخیص زودهنگام محروم می‌مانند.
دکتر جوئرگنز می‌گوید: «علائم سرطان ریه بسیار نامحسوس‌اند. ریه‌ها پایانه عصبی درد ندارند، بنابراین برخلاف توده‌های سینه یا اندام‌های دیگر، بیمار چیزی حس نمی‌کند.»
امید به درمان‌های نوین
از دهه ۱۹۹۰ تاکنون درمان سرطان ریه پیشرفت زیادی کرده است. روش‌های پزشکی دقیق (precision medicine) به پزشکان اجازه می‌دهد نوع دقیق سرطان را شناسایی و درمان متناسب را انتخاب کنند.
نمونه بارز آن کیتی هولان است. در ابتدا امید به زندگی او شش ماه تخمین زده شد، اما با کشف یک جهش ژنتیکی خاص (ALK) در تومورش، توانست داروی هدفمند دریافت کند. این جهش فقط در حدود ۴٪ بیماران دیده می‌شود، اما برای او به معنای «برنده شدن در بخت‌آزمایی» بود.
هولان تقریباً پنج سال پس از تشخیص، بدون نیاز به شیمی‌درمانی، تنها با مصرف یک قرص روزانه درمان می‌شود و حالا زندگی «سالم و امیدوارانه» دارد.
او اکنون در کنار بنیاد سلامت ریه، برای دسترسی برابر بیماران سراسر کانادا به داروهای هدفمند و همچنین افزایش آگاهی درباره سرطان ریه فعالیت می‌کند.
«فکر عمومی این است که فقط سیگاری‌ها به سرطان ریه مبتلا می‌شوند، اما اینطور نیست. هر کسی که ریه دارد، می‌تواند دچار سرطان ریه شود.»
