اتاوا — پرایس کارتر قصد دارد تابستان امسال به زندگی خود پایان دهد.
این مرد ۶۸ ساله به سرطان لوزالمعده مرحله چهار مبتلا شده است. او میداند این بیماری در نهایت جانش را خواهد گرفت و پیش از آن، میخواهد با حضور خانواده و به انتخاب خودش از دنیا برود.
او در مصاحبهای از خانهاش در کلونا، بریتیش کلمبیا گفت:
«از همان ابتدا بهم گفتند: این مراقبت تسکینی است و درمان ندارد. پس تصمیم گرفتن را برایم آسان کرد.»
کارتر گفت که همیشه میدانسته که مرگ با کمک پزشک گزینهای است که در صورت لزوم از آن استفاده خواهد کرد.
او این گزینه را، تا حد زیادی، مدیون مادرش است.
نام کی کارتر، مادر او، بر روی پرونده معروفی در دیوان عالی کانادا ثبت شده که بیش از یک دهه پیش، حق مرگ با کمک پزشک را برای کاناداییها قانونی کرد.
پرایس اولین ارزیابی را پشت سر گذاشته و انتظار دارد این هفته دومین ارزیابی برای تایید صلاحیتش کامل شود. او با آرامش و صراحت درباره روزهای پایانی و تصمیمش برای پایان دادن به زندگی صحبت کرد.
«کاملاً با این موضوع در صلح هستم، واقعاً هستم. سالها پیش هم همینطور بودم.»
حدود یک سال از زمانی که علائم بیماری را تجربه کرد و تشخیص گرفت میگذرد. او تا چند ماه پیش شنا و قایقرانی میکرد و حتی اخیراً همراه همسرش دانیل، گلف بازی کرده است.
با خنده گفت:
«او منو کشونکِشون در زمین گلف برد.»
اما حالا انرژیاش رو به کاهش است و میداند که میخواهد قدم بعدی را چگونه بردارد.
بیش از ۱۵ سال پیش، پرایس به همراه خواهرانش ماری و لی و شوهرخواهرش هالیس، مخفیانه به سوئیس رفتند تا در آخرین روز زندگی مادرشان در کنارش باشند.
کی کارتر ۸۹ ساله از تنگی کانال نخاعی رنج میبرد و تصمیم گرفت به مرکزی غیرانتفاعی در سوئیس برود که خدمات مرگ با کمک پزشک ارائه میکرد. او دهمین کانادایی بود که این کار را انجام داد.
در آن زمان، مرگ با کمک پزشک در کانادا غیرقانونی بود.
کی کارتر نامهای درباره تصمیمش نوشت و خانوادهاش فهرستی از حدود ۱۵۰ نفر تهیه کردند که پس از مرگش، این نامه را برایشان ارسال کنند. او نمیتوانست پیش از آن، کسی را مطلع کند، چون احتمال داشت مقامات کانادایی مانع سفرش شوند یا اعضای خانواده را تحت پیگرد قرار دهند.
در مرکز دینیتاس، او مدارک را تکمیل کرد، در تخت دراز کشید و دارویی که قلبش را متوقف میکرد را با شکلات سوئیسی بلعید.
پرایس گفت:
«وقتی مادر جان داد، فقط به آرامی به عقب برگشت.»
چند دقیقه بعد، یکی از کارکنان مرکز، در اتاق را باز کرد و گفت:
«روحش آزاد شد.»
پرایس میگوید این خاطره هنوز او را به گریه میاندازد، نه از اندوه، بلکه چون تجربهای زیبا بوده است.
«آرزو میکنم فرزندانم مرگ من را همانطور که من مرگ مادرم را دیدم، ببینند.»
او میخواهد همسرش دانیل و فرزندانش در کنارش باشند.
فرزندانش — لین، گریسون و جنا — در انتاریو زندگی میکنند. او میگوید آنها خیلی گرفتارند و وقتی زمان مناسب برسد، سعی میکند تاریخی را هماهنگ کند که همه بتوانند حضور داشته باشند.
در حال حاضر، بیشتر وقتش را به مطالعه میگذراند.
«فقط روزبهروز ادامه میدم و از بودن در کنار دانیل لذت میبرم.»
خانواده کارتر پس از مرگ کی در ژانویه ۲۰۱۰، راه سختی را پشت سر گذاشتند.
لی کارتر، دختر بزرگ خانواده، نقش اصلی را در بردن پرونده به دیوان عالی ایفا کرد؛ دیوان در اوایل ۲۰۱۵ به اتفاق آرا بخشهایی از قانون کیفری که کمک به پایان دادن زندگی را جرم میدانست، لغو کرد.
در ۲۰۱۶، دولت فدرال قانونی را تصویب کرد که شرایط مرگ با کمک پزشک را برای افرادی که مرگشان «قابل پیشبینی معقول» است، ممکن میکرد.
پس از حکمی در دادگاه عالی کبک در ۲۰۱۹، که محدود کردن این حق به افراد در آستانه مرگ را مغایر قانون اساسی دانست، دولت در ۲۰۲۱ این قانون را بهروزرسانی کرد.
این بهروزرسانی شامل بندی بحثبرانگیز بود که اجازه میداد افراد مبتلا به اختلالات روانی، واجد شرایط مرگ با کمک پزشک شوند. این بند به دلیل نگرانی گسترده در میان استانها و کارشناسان سلامت روان، تا مارس ۲۰۲۷ به تعویق افتاده است.
در همین حال، وزارت بهداشت کانادا در حال بررسی دیدگاههای مردم درباره امکان درخواست مرگ با کمک پزشک بهصورت پیشینی (برای آینده) است.
درخواستهای پیشینی این امکان را به افراد مبتلا به آلزایمر، زوال عقل و بیماریهای تحلیلبرنده میدهد که در زمانی که هنوز توان تصمیمگیری دارند، درباره شرایط مرگ خود تصمیم بگیرند.
پرایس کارتر میگوید:
«این یک کار بسیار ساده است. ما تعداد زیادی از کاناداییها را از گزینه مرگ با کمک پزشک محروم میکنیم چون ممکن است در آینده دچار زوال عقل شوند و دیگر نتوانند تصمیم بگیرند. چقدر ترسناک و اضطرابآور است.»
او به کند بودن روند تغییرات انتقاد دارد، هرچند میداند دیدگاه بیپروا و رها در مورد مرگ در میان مردم رایج نیست.
هلن لانگ، رئیس سازمان Dying With Dignity Canada، میگوید از سال ۲۰۱۶ تاکنون مشاورههای گستردهای انجام شده و حمایت عمومی از درخواستهای پیشینی وجود دارد.
مارژوری میشل، وزیر جدید بهداشت کانادا، در مصاحبهای گفت این مسئله بسیار شخصی است و برخی استانها هنوز آمادگی آن را ندارند. اما درباره تصمیم دولت برای قانونی کردن درخواستهای پیشینی، پاسخ را به وزارت دادگستری ارجاع داد. سخنگوی وزیر دادگستری هم گفت میشل بهترین شخص برای پاسخگویی است.
وزارت بهداشت کانادا قرار است گزارش یافتههای کلیدی مشورتهای خود را بهار امسال منتشر کند.
مرگ با کمک پزشک در کانادا در حال رایجتر شدن است. در ۲۰۲۳، ۱۹۶۶۰ نفر درخواست این روش را دادند که بیش از ۱۵۳۰۰ نفر تایید شدند.
بیش از ۹۵ درصد این موارد مربوط به افرادی بود که مرگشان در آیندهای نزدیک پیشبینی شده بود.
پرایس کارتر میگوید میخواهد درباره شرایطش حرف بزند چون میخواهد کاناداییها هم درباره مرگ حرف بزنند؛ هرچند که این موضوع ناراحتکننده است.
«هرچه گفتوگوهایمان در اینباره در خانهها بیشتر شود، بهتر است.»
«همه ما میمیریم. این بخشی از شرط زندگی است. و ما با نادیده گرفتن این موضوع، به خودمان آسیب میزنیم.»